Enginİslamoğlu 8
Çay ve Sanatİnsanoğlunun M.Ö. 2737 yılına çay ile ilk tanıştığı Çin'den, Hindistan ve Japonya başta olmak üzere 8.yy’da dünyaya yayılmaya başlaması ile birlikte, günümüze kadar tüm halk sınıflarının sudan sonra severek tükettiği bir içecek olarak kalmayan çay, sanat ve kültür alanında bir çok çalışmaya ilham kaynağı olmuş ender tarım ürünlerinden biridir.
Uzak Doğu kültürünün temelini oluşturan Budizm ve Zen felsefesi insanın aydınlanması için doğada meditasyonu gerekli görmüştür. Meditasyon içinde Zen rahiplerinin uyanık kalmaları ve zihinlerinin açık olması gerektiği gibi vücutlarının da sağlıklı kalması gerekiyordu. Zen rahipleri tüm bu gereksinimleri için çayın ideal bir içecek olduğunu keşfettiler ve çay meditasyon seanslarının dolayısıyla inanç sistemlerinin ve ritüellerin kutsal içeceği durumuna geldi. Bu durum çayın sunumunu ve içilmesini de özel kurallara bağlamış oldu.
Özellikle Japonya’da Zen felsefesi ve meditasyonu geleneği için “Wabi ve Sabi” olarak adlandırılan çay törenlerinde, törenin düzenlendiği yer olarak sade ve mütevazi "Sükiya" denilen çay evleri inşa edildiği gibi, aşağıda örneklerini göreceğiniz her biri günümüzde de büyük ilgi gören sanat eseri olan, “kilden” Japonya’ya özgü Ruki adı verilen özel seramik üretme teknikleri kullanılarak yapılmış çaydanlıklar ve çay setleri üretilmeye başlanmıştır. Su, toprak ve ateş’ten üretilen bu çaydanlıkların ve çay setlerinin; doğa ile uyumlu, huzur veren, doğal ürünler gibi asimetrik, insanı doğanın sırlarını anlamaya ve düşünmeye sevk eden nitelikte olması esas alınmıştır.
Yukarıda kısaca özetlemeye çalıştığım çay ve sanat ilişkisi ve ürünleri, dünyanın en sağlıklı ve kimyasal kalıntı içermeyen çay ürünlerini üreten ülkemizde ne yazık ki gelişme gösterememiş bir alandır. Çin ve Japonya başta olmak üzere Uzakdoğu ülkelerinde geliştirilerek sürdürülen bu gelenek sayesinde, çay ürünlerini ve kültürlerini etkin bir tanıtım ve pazarlama aracı olarak başarıyla kullanmaktadırlar. Aynı zamanda, bu sanatı öğrenmek için dünyanın farklı ülkelerinden bir çok sanatçı Uzakdoğu ülkelerine seyahat etmektedir.
Türk çay sektörü de zaman kaybetmeden, tarihi ve milli kültürümüzü yansıtan çayımızı ve sanatla buluşturan özgün çalışmalara imza atmalı ve öncü olmalıdır. Unutmayalım ki milattan önce 6.000'de Çatalhöyük'te ilk seramikler yapılırken, Çin uygarlığının atalarından Yang Shao kültürü ilk çömleklerini yapmak için daha 2000 yıl bekleyecekti…
Kamil Engin İslamoğlu
Ziraat Mühendisi
Kaynaklar
http://www.sdgallery.com/catalogs/2001/modernteaparty/showslide.htm?TreeTrunkT-Pot.jpg??2
